Namn frå norrøn gudetru på nynorsk
Her er ei lista yver namn frå heidi norrøn gudetru umsette til norsk etter ålmenn framvokster. Målet er å få dei til å høva allra best inn i nynorsk skrift og talemål, som naturlegt nedervde namn. Elles med ymsa rettingar av beint fram låka uttalor i uppattlivingom av nomnom (t.d. tonelaget, medljodi og sjølvljodi i Odin)
Innehald
Dvergar
Jøtlar
Gygrer
Nornor
Æser
Åsynjor
Vaner
Valkyrjor
Stader
Elvar
Kappar
Hestar
Andre
Hendingar
Dvergar:
Allvis, Allvís
Andvare, Andvari
Austre, Austri
Brokk, Brokkr
Duren, (Dùren med tvostavingstonelag) Durinn
Durne, (Dúne, -ᶇ-) Dúrnir
Dvalen, Dvalínn
Dåen, Dáinn
Eitre, Eitri
Fjalar, (Fjèlar, sumstad kann henda Fjålår?) Fjalar
Fåmne, (sumstad Fåvne, Fåƀne, Fåᵇᵐne osb.) Fáfnir
Galar, (sumstad kann henda Gålår?) Galar
Gandalv, (sumstad gann-, -èlv, -ålv osb.) Gandalfr
Motsogne, Mótsognir
Nordre, (Nóre, Nòre, sumstad kann henda Nóle?) Norðri
Oter, Ótr
Regen, (Règjen, Reien, Rìgjen, -ìn) Reginn
Reidmar, (Reimar) Hreiðmarr
Sindre, (jf. sindr, sumstad kann henda Sinj`njer, d.e. Sîndr’) Sindri
Sudre, (Sùre, Søre?) Suðri
Vestre, Vestri
Jøtlar:
Aurvandel, Aurvandil
Bauge, (Baugje, Baue), Baugi
Bele, (Bèle, utt. som sèle) Beli
Bergjelme, (Bèrgjèlme, Bær-) Bergelmir
Boltorn, (Bòltònn, jf. torn) Bǫlþorn
Byleist, (Bỳleist, sumstad kann henda Bỳllist?) Byleistr
Byleift, (sumstad Bỳleipt) Byleipt, same som Byleistr
Dag, Dagr
Eggter, Eggþér / Egðir (lyt kann henda vera Egder på norsk?)
Fjølvar, Fjǫlvar
Fornjot, (Fònnjót) Fornjót
Fårbaute, Fárbauti
Gang, (utt. som gang) Gangr
Geirrod, (Gjeirò, Gjeirø) Geirrǫðr
Gilling, (Gjì-) Gillingr
Gyme, (Gjỳme, Gjøm(m)e?), Gymir
Helblinde, (Hèl(l)-, Hæl-) Helblindi
Helregen, (Hèlrègjen) Helreginn
Hyme, (Hỳme), Hymir
Ide, (Ie, sumstad kann henda Idda / Åddå?), Iði
Im, Ím
Lit, (Lìt, utt. som lìt) Litr
Loge, (Lògje, utt. som loge) Logi
Menglod, (Menglò, Menglø) Menglǫð
Mogtrase, Mǫgþrasir
Mokkurkalve, Mǫkkurkalfi
Narve, Narfi, Nǫrfi, Nǫrvi, Nǫrr
Rimne, (Rímne, Ríbne?) Hrímnir
Rimgrimne, (-bn-) Hrímgrímnir
Rungne, Hrungnir
Rym, (Rỳmm, Rømm) Hrymr
Ræsvelg, Hræsvelgr
Snjo, (utt. som ordet snjo?) Snjór
Stuttung, (Stùttùng) Stuttungr
Surt, (utt. som burt) Surtr
Tjatse, (Tjasse) Þjazi
Torre, (Tòrre, som månaden) Þorri
Trivalde, Þrívaldi
Trudgjelme, (Trúgjèlme) Þrúðgelmir
Trym, (Trỳmm, Trømm?) Þrymr
Utgarda-Loke, (-Lòkje) Útgarða-Loki
Vavtrudne, (Vavtrûne) Vafþrúðnir
Vorne, (Vònne, jf. vòrn) Vǫrnir
Vidblinde, (Ví-blinde) Víðblindi
Våle, Váli
Våsud, (Våsù, Våse?) Vásuðr
Yme, Ymir
Æge, (Ægje) Ægir
Ålvalde, Alvaldi / Ǫlvaldi
Gygrer:
Angerboda, (Angrbòa) Angrboða
Aurboda, Aurboða
Bestla, Bestla
Driva, Drífa
Fonn, Fǫnn
Gjelp, Gjalpr
Gjerd, (Gjèr, Gjæl) Gerðr
Greipa, Greipa
Grid, (Grì) Griðr
Gunnlod, (Gunnlò, Gunnlø) Gunnlǫð
Hardgreip, Harðgreipr
Hel, (Hèl(l), sumstad Hæl? Jf. hel) Hel
Hyrrokki, (Hỳrrokkje, Hỳrrokkja?) Hyrrokkin
Jarnsaksa, Járnsaxa
Lauvøy, Laufey
Leikn, Leikn
Ljod, (Ljó, Ljø, utt. som ljod) Hljóð
Mjøll, (utt. som ordet mjøll) Mjǫll
Natt, Nátt
Nål, Nál
Rimgjerd, (Rímgjèr) Hrímgerðr
Rod, (Ró) Hróðr
Skade, (Skae) Skaði
Takk, Þǫkk
Nornor:
Skuld, Skuld
Urd, (utt. som ordet urd) Urðr
Verdande, (Vèrande, utt. som ferdande) Verðandi
Æser:
Andrimne, Andhrímnir
Balder, (sumstad Ballr?) Baldr
Brage, (ofte Bragje) Bragi
Delling, Dellingr
Forsete (Fòssète, Fossèt’, jf. forsæte), Forseti
Heimdall, Heimdallr
Hermod, (Hèrmó) Hermóðr
Hòd, (Hò, Hø?) Hǫðr
Høne, Hǿnir
Itreksjod, (Itrèksjó) Ítreksjóð
Lodur, (Lóùr[2]) Lóðurr
Loke, (Lòkje, Løkje? Jf. vettet) Loki
Lovn, Lofn (lyt vera Lomn)
Magne, Magni
Meile, Meili
Mime, Mímir
Mode, (Móe) Móði
Måne, Máni
Nep, (Nèp) Nepr
Od, (utt. Ó) Óðr
Oden, (uttala Óen/Ó’n med tvostavingstonelag som i moden) Óðinn
Tor, Þórr
Ty, Týr
Ull, (Ùll) Ullr
Ve, Vé
Vidar, (Víar?) Víðarr
Vilje, Vili
Våle, Váli
Åsynjor:
Bil, (Bìl, Bél) Bil
Eir, Eir
Fjørgyn, (Fjørgjỳn), Fjǫrgyn / Fjǫrgvin
Frigg, Frigg
Frøya, (tvostavingstonelag, som trøya) Freyja
Fulla, (Fùlla) Fulla
Gjerd, (uttala som gjerd) Gerðr
Gjevjon, (Gjevjòn, sjå merknad) Gefjon, Gefjun
Gnå, Gná
Idunn, (Iùnn?), Iðunn
Ilm, Ilmr
Irpa, Irpa
Lin, Hlín
Nanna, Nanna (Nepsdóttir)
Njørun, Njǫrun (lyt vera Njøro, sjå merknad)
Rind, Rindr
Rån, Rán
Sigyn, (Sìgjỳn, kann henda Ségjøn?) Sigyn
Siv, (Sév?) Sif
Sjøvn, Sjǫfn (lyt eigenlegt vera Sjømn)
Skade, (Skae) Skaði
Snotra (tvostavingstonelag!), Snotra
Sol, Sól
Syn, (Sỳn, fylgjer kann henda kyn?) Syn
Såga, Sága
Torgjerd Holgabrud (-brur), (Tòrgjèr, -gjèl) Þorgerðr Holgabrúðr
Var (Vòr?), Vǫr
Vår, Vár
Vaner:
Frøy, Freyr
Gjerseme, (Gjèrsème) Gersemi
Gullveig, (Gùllveig, -vei) Gullveig
Noss, Hnoss
Kvase, Kvasir
Njord, (Njór/Njòr, Njól, fylgjer uttala av fjord) Njǫrðr
Valkyrjor:
Brynhildr, (Brỳnild, kann henda Brøneld) Brynhildr
Geiravor, (Gjeiravòr) Geiravǫr
Geirskogul, (Gjeirskògul) Geirskǫgul
Gondul, Gǫndul
Gunn, Gunnr
Herfjøt, Herfjǫtur
Herja, Herja
Hervor, (Hèrvòr) Hervǫr alvitr
Hild, Hildr
Kåra, Kára
Ladgud svankvit, (Lagu, Laggu?) Hlaðguðr svanhvít
Løkk, Hløkk
Mist, Mist
Olrun, (Òlrún) Ǫlrún
Rådgrid, (Rågri) Ráðgríðr
Regenleiv, (Règjen-, Rìgjen-, Reien-) Reginleif
Rist, Hrist
Rota, Róta
Sanngrid, (Sangrì, Sangre?) Sanngriðr
Sigerdriva, Sigrdrífa
Sigrun, Sigrún
Skjeggjold, Skeggjǫld
Skogul, (Skògul, sumstad kann henda som dugurd) Skǫgul
Sveid, (Svei, utt. som fyrrtid av svida) Sveið
Svipul, (Svìpul) Svipul
Togn, Þǫgn
Trìma, (Tréma, uttala liksom å brìma) Þrima
Trud, (Trú, lyt vera Trúr, liksom brur) Þrúðr
Stader:
Amsvartne Amsvartnir
Andlang, Andlangr
Barre, Barre
Bivrost, (-i; Bìv-, Bévròst, med tvostavingstonelag) Bifrost
Bilskirne, (Bìlskjìnne, sumstad kann henda Bélskjénne) Bilskirnir
Brime, (Brìme, Bréme?) Brimir
Bråvollane, Brávellir
Eljudne, (Éljûne) Éljúðnir
Fensalene, (Fèn-) Fensalir
Folkvang, Folkvangr
Fornsigtuna, (Fònnsìgtùna) Fornsigtuna
Futullund, Fjǫturlundr (lyt vera Fjøturlund, jf. fjøtur)
Fyresvollane, (Fỳres-) Fyrisvellir
Galgvid, (Galgvé) Gálgviðr
Gandvik, Gandvík
Gastropne, (sumstad kann henda Gastrofne) Gastropnir
Gimle, (Gjìmle, sumstad kann henda Gjemle) Gimlé
Ginnungagap, (-et; Gjìnnùngagap, Gjìnnùngap) Ginnungagap
Gjallarbrui (Gjè-?), Gjallarbrú
Gladsheim, (Glasseim) Glaðsheimr
Glitne, (Glìtne) Glitnir
Glæsesvollane, Glæsisvellir
Gnipaheller, (Gnìpa-, Gnìpe-) Gnipahellir
Helheim, (Hèl(h)eim, sumstad Hæleim, -òm), Helheimr
Himenbjørg, (Hìmen-, Hìmel-) Himinbjǫrg
Hindarfjell, (Hìnda-) Hindarfjall
Hoddmimesholt, Hoddmímis holt
Idavollen, (Ia-, Ie-) Iðavǫllr
Jarnvid, (-vé) Járnviðr
Jøtulheim, Jǫtunheimr
Kvergjelme, Hvergelmir
Lidskjølv, (Lìskjølv, Lé-) Hliðskjǫlf
Midgard, (Mìgar, -gal, jf. midgard) Miðgarðr
Mimesbrunnen, Mímisbrunnr
Mimameid, (Míme-) Mímameiðr
Munarvåg, (Mùna-, liksom mùnaleg)) Munarvágr
Myrkvid, (-vé Myrkviðr
Nidafjell(i), (Nìa-, Neafjell) Niðafjǫll
Nitbjørg, (Nìt-, Nét-) Hnitbjǫrg
Noatun, (Nóa-, Nóe-, Nó-) Nóatún
Nyvlheim, (Nỳvleim, Nỳlveim?) Niflheimr
Nyvlhel, (Nỳvlèl) Niflhel
Nåstrand, Nástrǫnd
Sessrumne, (Sessrùmne, -rùm- liksom rom) Sessrúmnir
Sindre, sjå Sindre (dverg)
Singasteinen, Singasteinn
Søkvabekk, Sǫkkvabekkr
Trudheim, (Trúheim) Þrúðheimr
Trudvang, (Trúvang) Þrúðvangr
Trymheim, (Trỳmeim, sumstad kann henda Trømmeim?) Þrymheimr
Ukolne, (Úkólne) Ókólnir
Urdarbrunnen, (Ùra-, Ùla-) Urðarbrunnr
Utgard, Útgarðr
Valaskjølv (sumstad Vale-) Valaskjǫlf
Valhall, (Valhalli) Valhǫll
Vanaheim, Vanaheimr
Vidblåen, (Ví-) Víðbláinn
Vigrid, (Vìgri) Vígríðr
Vingolv, Vingolf
Yggdrasel, (Ỳggdrasell, -edl, -illj) Yggdrasill
Åsgard, Ásgarðr
Elvar:
Gjølli, Gjǫll
Elevågane, Élivágar
Ifing, Ífingr
Kjerlaugane, Kerlaugar
Kormt, Kǫrmt
Ormt, Ǫrmt
Slir, (utt. som slir) Slíðr
Vadgjelme, (Vagjèlme) Vaðgelmir
Vimur, Vimur
Kappar:
Arngrim, (Angrím) Arngrímr
Åslaug, (fylgjer utt. av laug, haug o.dl.) Áslaug
Bjørn Jarnsida, Bjǫrn Járnsíða
Bodvar Bjarke, (Bòvar Bjarkje, sumstad Bjèrkje) Bǫðvarr Bjarki
Fjølne, Fjǫlnir
Gudmund, (Gù-mùnd) Guðmundr
Hagbard, (Hagbar, -bal) Hagbarðr
Hake, (Hakje) Haki
Heidrek, (Heirek) Heiðrekr
Helge Haddingjeskate, (Hèlgje) Helgi Haddingjaskati
Helge Hjørvardsson, Helgi Hjǫrvarðsson
Helge Hundingsbane, Helgi Hundingsbani
Hjalmar, (sumstad kann henda Hjåmar, Hjèlmar?) Hjalmarr
Ingebjørg, (Ingjebjørg) Ingibjǫrg
Rolv Krake, (Krakje) Hrólfr Kraki
Ingjald, Ingjaldr
Ladgjerd, (Lagjèr, gjèl) Hlaðgerðr
Orvar-Odd, (Orva-Odd, sumstad kann henda Ørvar-Ødd?) Ǫrvar-Oddr
Pålna-Toke, (Tókje) Pálna-Tóki
Ragnar Lodbrok, (Lòbrók) Ragnarr Loðbrók
Rere, (Rère, Rære) Rerir
Sigmund, Sigmundr
Sigurd / Sjurd fåmnesbane, (Sjúr, Sjúl) Sigurðr fáfnisbani
Svaverlame, (Svavrlame, sumstad kann henda Svarvlame) Svafrlami
Sinfjøtle, (Sìnfjøtle, -fjøsle) Sinfjǫtli
Starkad, (Starka) Starkaðr
Styrbjørn Sterke, (Stèrkje) Styrbjǫrn sterki
Svipdag, (Svìpdag) Svipdagr
Volsung, (Vòlsùng) Vǫlsungr
Vestein, Vésteinn
Hestar:
Blodughove, (Bló-ùg-hóve) Blóðughófi
Falhovne, (Falhóvne, sumstad kann henda -hómne?) Falhófnir
Gardrova, (Gar-ròva, Galròva) Garðrofa
Gulltopp, Gulltoppr
Gisl, (Gjìsl, utt. som gisl) Gísl
Glad, (utt. som glad) Glaðr
Glær, Glær
Grane, Grani
Gullenburste (-bùste Gullinbursti
Gullfakse, Gullfaxi
Gylle, (Gjỳlle) Gyllir
Hamskjerpe, Hamskerpir
Hovvarpne, Hófvarpnir
Lettfete, Léttfeti
Rimfakse, Hrímfaxi
Skinfakse, (Skjìnfakse, sumstad kann henda Skjenfakse) Skinfaxi
Sylvrentopp, (Sỳlren-?) Silfrintoppr
Sine, (Sìne, Séne) Sinir
Skeidbrime, (Skjeibrìme) Skeiðbrimir
Sleipne, Sleipnir
Svadelfare, (Sva-el-, Svâl-, fylgjer kann henda sâl/sadel) Svaðilfari
Ålsvinn, Alsviðr
Årvak, Árvakr
Andre:
Ask og Embla, (sumstad kann henda Èmla, tvostavingstonelag) Askr ok Embla
Audhumla, (Au-hùmla, liksom hùmla) Auðhumla
Byggve, (Bỳggve, sumstad kann henda Bøggve?) Byggvir
Bur, (Bùr) Burr
Bure, Búri
Bøyla, Beyla
Elde, (Èlde, Èlle) Eldir
Fenre, Fenrir
Fimafeng, (Fìmafèng) Fimafengr
Garm, Garmr
Gleipne, Gleipnir
Glen, (Glèn, sumstad kann henda Glènn) Glenr
Hate Rodvitnesson, (Róvitnesson) Hati Hróðvitnisson
Hildesvine, Hildisvíni
Hjuke, (Hjúkje) Hjúki
Hugen, (Hùgjen, jf. -hugen), tvostavingstonelag) Higinn
Jamnhøg, Jafnhárr (kann henda Jamnhå?)
Jørmundgand, Jǫrmungandr
Mjøllne, Mjǫllnir
Modgud, (Mó-gù) Móðguðr
Munen, (Mùnen, tvostavingstonelag) Muninn
Nidhogg, Níðhǫggr
Roskva, (Ròskva) Rǫskva
Skirne, (Skjírne, sumstad kann henda Skjíne?) Skírnir
Skjoldmøy, skjaldmær
Skoll, Skǫll
Tanngnjost, (-gnóst, -gnøst) Tanngnjóstr
Tanngrisne, Tanngrisnir
Tjålve, Þjálfi
Volund, (Vòlùnd) Vǫlund
Hendingar:
Fimbulvetter, (Fìmbul-, Fìmmul-) Fimbulvetr
Ragnarok, Ragnarǫk
Hjadningstriden (Hjâning-, sumstad kann henda Hjèning-) Hjaðningavíg
Merknader:
Som i andre ord i ija-klassa, t.d. eine frå einir, hev dei gamalnorske namni med -ir falle saman med linnt hannkyn. Ei form som *Mjølner gjev rangt uttrykk av tonelaget og vik frå ålmenn framvokster.
Namn på -ir eller -i frå gamalnorsk fylgjer vanlegt norskt mål når det gjeld utljod og fær -i der detta finst i t.d. bakkji.
Der namnet hev ein unaturleg -ur eller dilikt for målføret, fylgjer uttala annan liknande framvokster, som onder frå ǫndurr.
Hokyn på -n skal eigenleg missa n-en, men då fylgjer sjølvljodet ålmenne reglar for utljod av burtfallen -n (med eikor vendingi etter di det er namn). Soleis Sìgjỳ eller Sìgjø (uviss på Sìgjì, Sìgja e.dl.) av Sigyn, og Gjevjò / Gjevja av Gefjon. Siste um upphavsformi er Gefjon, men skulde elles ha’ fylgt Njørun (Gjevjo < Gefjun).
Til liks med bunde fleirtal augo frå augun lyt Njǫrun verta Njøro. ↩
Ỳ, ì og è i uttaleskrifti er typar. Dei kann difor fritt verta ø, é og æ i uttala: Bỳllist > Bøllist / Bøllest, Gjèr > Gjær.
Der eit anna avbrigde av uttala høver betre til målføret er det inkje i vegen for å nytta detta, og soleis skapa eigne målførelege namn på gudane. T.d. Skug(g)ul for Skogul.
Når ein umset norrøne namn til norsk er det gjerne eit mål å fylgja ei ålmenn og venta framvokster. Det same gjeld med jamvektsord. Soleis Velja, Lòka, Braga, Gjøma o.s.fr. I målføre der jamvektsord hev utjamning er desse inkje undantak og ein kann gjerne segja Bråggå og Låkkå for Brage og Loke, som dei var nedervde norske namn. Den rettaste formi (d.e. beste umsetjingi) er ho som glid naturlegast inn i målet.
For ll og nn, eller rl og rn, kjem det j-fengjing og segmentasjon (dl eller dd) der detta høyrer heime i målføret: Fùllja (Fùllje) eller Fùdla/Fùdda, og Nannja (Nannje) eller Nadna, for Fulla og Nanna (Nepsdotter).
Etter gamal norsk namnesed fylgjer namni framvoksteren åt namnord på den visi at kvennmannsnamn på -a hev -e i dei målføri der anna linnt hokyn hev -e. Som ålmenne Anne for Anna (Arna?), eller Hæge /²heːɡə/ for Helga i Råbyggjelag, skal òg namn som Frøya hava same ending (og tonelag) som visa og trøya. Elles er det inkje i vegen for å nytta bundi form, slik det er tradisjon for i mange målføre: Ho Frøyo / Frøyā (eller jamvel Frøyææn).
I mange målføre er -ul fylgjerett vorte -el. Det same lyt dei gjera i desse namni. Soleis vestlendsk Svépel, Skògel (hard g!) og Gòndel. Jamfør jøtel og jøtedl for jøtul.
Heim i utljod er vaklande. Uttala det gjerne som heimlege heim-namn, t.d. Nỳlvei(m), Nỳlvem, Nøvlòm o.s.fr. for Nyvlheim.
Vanlege ord som fjell fylgjer vanleg målføreleg uttala. Ein stad som Sætesdal kann uttala Nidafjell som Niefjødd m.a.